Qəzzədə aclığın şiddətlənməsi fonunda və beynəlxalq təşkilatların Qəzzəyə humanitar yardımların paylanma üsulu ilə bağlı Ağ Ev və Təl-Əvivin birgə planına qarşı çıxmasına baxmayaraq, indi xəbər verilir ki, amerikalılarla sionistlər bu planın ticarət və təhlükəsizlik maraqları məsələsində də bir-biri ilə razı deyil.
Xarici KİV-in verdiyi məlumata əsasən, 2 Mart 2024 tarixindən İsrail rejimi Qəzzə zolağına humanitar yardımların göndərildiyi bütün keçid məntəqələrini bağlayıb və minlərlə humanitar yardım maşınının bu bölgəyə keçməsinə icazə vermir.
Yalnız son dörd gün ərzində təxminən 300 humanitar yardım maşını Qəzzə zolağının cənubuna çatıb ki, bu da ekspertlərin ifadəsinə görə, Qəzzə xalqının qidaya olan ehtiyacı qarşısında bir okeanda bir damla kimidir. Şimal bölgələri isə bir tikə çörək belə əldə edə bilmir.
BMT-nin Yardım Agentliyi UNRWA tərəfindən yayımlanan statistikalara əsasən, humanitar fəlakətin qarşısını almaq üçün gündəlik 500-600 yardım maşınına ehtiyac var.
Bu gərgin şəraitdə son günlərdə ABŞ-İsrail birgə şirkəti olan “GDC” ilə İsrail tərəfindən dəstəklənən “Qəzza Humanitar Fondu” arasında yardımların idarə olunması uğrunda mürəkkəb bir rəqabət yaranıb. Bu rəqabət təkcə texniki və insani məsələlərlə məhdudlaşmayıb, siyasət, təhlükəsizlik və geosiyasi maraqlar sahəsinə də keçib.
Gərginlik Netanyahu hökumətinin qəfil qərarı ilə yardımların paylanması səlahiyyətinin “GDC” şirkətindən alınıb adıçəkilən fonda verilməsi ilə daha da dərinləşdi. Bu addım yalnız fondun rəhbəri “Ceyk Vud”un etirazına səbəb olmayıb, eyni zamanda onun istefası və bu strukturun pərdəarxası məqamlarının ifşası ilə nəticələnib.
GDC logistik şirkətinin baş direktoru Moti Kahana bildirib ki, İsrail hökuməti qəfil və əvvəlcədən xəbərdarlıq etmədən bu şirkəti Qəzzəyə humanitar yardımların paylanması layihəsindən kənarlaşdırıb.
Bu qərar elə bir vaxtda verilib ki, GDC daha öncə Qəzzəyə yardımların logistik idarəçiliyi üçün bütün zəruri icazələrə malik idi. Kahananın sözlərinə görə, əslində İsrailin siyasi və təhlükəsizlik strukturlarına bağlı olan bir qurumla GDC-nin əvəzlənməsi təkcə paylama sistemində qarışıqlıq yaratmayıb, həm də həyati əhəmiyyət daşıyan yardım vasitələrinin göndərilməsində ciddi gecikmələrə səbəb olub.
Qəzzə Humanitar Fondunun direktoru istefa verib
Gərginlik o zaman açıq fazaya keçib ki, Qəzzə Humanitar Fondunun icraçı direktoru Ceyk Vud bir neçə gün əvvəl sərt bəyanatla çıxış edərək İsrailin siyasi müdaxilələri və təzyiqlərini yardım prosesinə qarşı tənqid edib və bildirib ki, “bu şəraitdə neytrallıq və müstəqillik kimi insani prinsipləri qorumaq mümkün deyil.” Bir neçə saat sonra o, vəzifəsindən istefa verib və bu qərar İsrailin bəzi ivritdilli mediası tərəfindən İsrail və ABŞ-ın yardım bölgüsü üzrə birgə planına ciddi zərbə kimi qiymətləndirilib.
Rəqabətin pərdəarxası: kommersiya və təhlükəsizlik maraqları üçün böhranla oynamaq
Məsələ o zaman daha da mürəkkəbləşib ki, GDC şirkətinin keçmiş fəaliyyəti araşdırılır. Görünüşdə humanitar yardım sahəsində çalışan bu qurum, əslində, Əfqanıstan, Suriya və Yəməndən ravvinlərin və tarixi Tövrat nüsxələrinin çıxarılması kimi hadisələrdə, eləcə də Ukrayna müharibəsi və Kabildəki hakimiyyət dəyişikliyi zamanı müəmmalı əməliyyatlarda iştirak edib. Məhz bu keçmiş fəaliyyətlər səbəbilə, bəzi mütəxəssislər onu təkcə humanitar təşkilat deyil, həm də İsrailin iqtisadi-kəşfiyyat qolu hesab edirlər.
Amma bu keçmişə baxmayaraq, İsrailin GDC-ni daha açıq şəkildə Tel-Əvivin siyasi strukturlarına bağlı olan başqa bir qurumla əvəzləməsi qərarı qəribə şəkildə yardımın kontrollu və ehtimal ki, məqsədli paylanması ilə bağlı bəzi gizli məqamların üzə çıxmasına səbəb olub.
Vaşinqton Post qəzetinin araşdırmalarına əsasən, hazırkı yardım paylama planı yalnız Qəzzənin cənubundakı məhdud ərazilərdə həyata keçirilir və bu plan yalnız beynəlxalq humanitar təşkilatlar tərəfindən rədd edilməyib, həmçinin İsrail ordusunun bəzi rəsmiləri də bu məsələyə şübhə ilə yanaşırlar. Narahatlıqlar arasında yardımın Qəzzə sakinlərinin zorla köçürülməsində (Qəzzənin şimal əhalisinin cənuba köçürülməsi), insanların yemək almadan əvvəl rəqəmsal identifikasiyası və ehtiyac duyulan 400 mərkəz əvəzinə yalnız 4 məhdud nəzarət mərkəzinin yaradılması kimi məsələlər yer alır ki, bunların hamısı geosiyasi məqsədlərlə aparılan bir böhran idarəçiliyinə işarə edir.
